Oskültasyonda duyulan kalp sesleri nelerdir?
Kalp sesleri ve kalp üfürümleri arasında önemli bir fark vardır. Kalp sesleri, genellikle normal kabul edilen fizyolojik seslerdir, ancak kalp üfürümleri, kanın türbülans oluşturması nedeniyle duyulan anormal seslerdir ve bir hastalığın habercisi olabilir.
Küçük hayvanlarda (kedi, köpek) genellikle sadece 2 kalp sesi (S1 ve S2) duyulur. Ancak atlarda, bu seslere ek olarak 3. ve 4. kalp sesleri (S3 ve S4) de duyulabilir. Kedilerde ve köpeklerde 3. ve 4. sesin duyulması genellikle patolojik bir duruma işaret eder.
Kalp seslerinin tanımı ve oluşum mekanizmaları nelerdir?
1. Birinci Kalp Sesi (S1)
• Oluşum Mekanizması: Mitral ve triküspid kapakların (AV kapaklar) kapanması ile oluşur.
• Ses Yeri: Sol ve sağ atriyoventriküler (AV) kapakların kapanması, bu sesi oluşturur.
• Fizyolojik Önemi: S1 sesi, kalbin kasılma (sistol) fazının başlangıcını gösterir. Bu ses, “lub” sesi olarak bilinir ve genellikle güçlü bir tondadır.
Klinik Önemi: S1 sesindeki değişiklikler, AV kapaklarda (mitral ve triküspid) bir sorun olduğunu gösterebilir. Eğer bu ses normalden zayıfsa, perikardiyal efüzyon, obezite veya pnömotoraks gibi durumlar akla gelir. Eğer ses daha güçlü ise, hiperdinamik dolaşım (ateş, anemi vb.) neden olabilir.
2. İkinci Kalp Sesi (S2)
• Oluşum Mekanizması: Aort ve pulmoner kapakların (semilunar kapaklar) kapanması ile oluşur.
• Ses Yeri: Sol ventrikül ve sağ ventrikülden çıkan kanın aort ve pulmoner artere geçişi sırasında kapakların kapanmasıyla oluşur.
• Fizyolojik Önemi: S2 sesi, kalbin kasılma (sistol) fazının sona erdiği ve gevşeme (diyastol) fazının başladığı noktayı gösterir. Bu ses, “dub” sesi olarak bilinir.
Klinik Önemi: S2 sesindeki değişiklikler, aort ve pulmoner kapaklarda bir sorun olduğunu gösterebilir. Örneğin, pulmoner hipertansiyon durumunda S2 sesi bölünmüş olarak duyulabilir. Bu bölünme, aort ve pulmoner kapakların aynı anda kapanmamasıyla ilişkilidir. Pulmoner stenoz veya pulmoner hipertansiyon vakalarında bu bölünmüş ses net şekilde duyulabilir.
3. Üçüncü Kalp Sesi (S3)
• Oluşum Mekanizması: Ventrikül duvarının titreşimi ile oluşur. Bu titreşim, ventriküle hızlı dolum sırasında meydana gelir.
• Ses Yeri: Genellikle sol ventrikülde duyulur.
• Fizyolojik Önemi: S3 sesi, hızlı ventriküler dolum sırasında ventrikül duvarının titreşmesi ile oluşur. Sağlıklı küçük hayvanlarda genellikle duyulmaz.
Klinik Önemi: S3 sesi, genellikle kardiyomiyopatilerle ilişkilidir. Bu ses, ventrikül duvarının sertleşmesi ve ventrikülün yeterince genişleyememesi nedeniyle meydana gelir. Özellikle, dilate kardiyomiyopati (DCM) vakalarında bu ses belirginleşir. S3 sesi, kalp yetmezliğinin erken bir belirtisi olabilir. Bu nedenle, S3 sesi fark edildiğinde, ekokardiyografi ile ventrikül duvarının kalınlığı ve işlevselliği kontrol edilmelidir.
4. Dördüncü Kalp Sesi (S4)
• Oluşum Mekanizması: Atriyum kasılması sırasında ventriküle kanın zorla itilmesi sonucu oluşur. Bu ses, ventrikülün gevşeme (relaksasyon) sürecindeki bir sorunun göstergesidir.
• Ses Yeri: Genellikle sol ventrikülde duyulur.
• Fizyolojik Önemi: S4 sesi, atriyal kasılma sırasında ventriküle kanın itilmesiyle oluşur. Normalde bu ses duyulmaz, ancak ventrikül gevşemesinde sorun olduğunda (örneğin, hipertrofik kardiyomiyopati, HCM) bu ses belirginleşir.
Klinik Önemi: Hipertrofik kardiyomiyopati (HCM), özellikle kedilerde yaygın olarak görülen bir kalp hastalığıdır. Bu hastalıkta, ventrikül kasının kalınlaşması nedeniyle S4 sesi duyulabilir. Yaşlı kedilerde de S4 sesi duyulabilir, çünkü yaşa bağlı olarak ventrikül esnekliği azalabilir. S4 sesi, ventrikül dolumunda zorluk olduğunun erken bir göstergesidir. Bu durumda, ekokardiyografi yapılmalı ve ventrikül kalınlığı değerlendirilmelidir.
Kalp sesleri ile ilgili klinik değerlendirme nasıl yapılır?
S1 (Birinci Kalp Sesi)
• Mekanizma: Mitral ve triküspit kapakların kapanması
• Klinik Önemi: Kalbin kasılma (sistol) fazının başlangıcıdır. Değişiklikler, mitral ve triküspit kapak hastalıklarını gösterebilir.
S2 (İkinci Kalp Sesi)
• Mekanizma: Aort ve pulmoner kapakların kapanması
• Klinik Önemi: Kalbin gevşeme (diyastol) fazının başlangıcıdır. Bölünmüş S2, pulmoner hipertansiyonu gösterebilir.
S3 (Üçüncü Kalp Sesi)
• Mekanizma: Ventrikül titreşimi (hızlı dolum)
• Klinik Önemi: Dilate kardiyomiyopati (DCM) ve kalp yetmezliği gibi ventriküler dilatasyonun mevcut olduğu durumlarda duyulur.
S4 (Dördüncü Kalp Sesi)
• Mekanizma: Atriyum kasılması
• Klinik Önemi: Hipertrofik kardiyomiyopati (HCM) ve yaşlı kedilerde ventrikül gevşemesinde bozulma ile ilişkilidir.
