Vertebral Heart Score (VHS) nedir?
Vertebral Heart Score (VHS), bir köpek veya kedinin kalp büyüklüğünü objektif olarak ölçmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem, subjektif değerlendirmelere (gözle tahmin) göre daha doğrudur ve ölçüm sonuçlarının karşılaştırılabilir olmasını sağlar.
VHS nasıl ölçülür?
1. Kalbin uzunluğu:
• Trakeanın bifurkasyon (ikiye ayrılma) noktasından kalbin apeksine (uç kısmına) kadar olan mesafe ölçülür. Bu, kalbin uzunluğunu verir.
2. Kalbin genişliği:
• Kalbin en geniş bölgesinden (genellikle sağ-sol çap) dikey bir çizgi çizilir. Bu, kalbin genişliğini verir.
3. Omurlar üzerinden karşılaştırma:
• Her iki ölçüm (uzunluk ve genişlik) alındıktan sonra, bu ölçümlerin her biri 4. torasik omur (Th4) üzerinden belirlenen omur uzunluğuyla karşılaştırılır.
• Örneğin, kalp uzunluğu 2,5 omur uzunluğuna, kalp genişliği 3 omur uzunluğuna eşitse, toplamda VHS = 2,5 + 3 = 5,5 omur olarak hesaplanır.
Normal Değerler
• Köpek: 8,0 – 10,5 omur (vertebra)
• Kedi: 8,1 omurdan küçük olmalıdır.
Bu değerlerin üzerine çıkan ölçümler, kardiyomegali (kalp büyümesi) ile ilişkili olabilir. Ancak, köpek ırkları arasında normal VHS değerlerinde farklılıklar olabilir, bu nedenle ırk farklılıkları dikkate alınmalıdır.
VHS neden kullanılır?
• Kalp büyümesini tespit etmek: Kalp hastalıklarının teşhisinde ve kalp yetmezliği gibi durumların takibinde kullanılır.
• Objektif bir değerlendirme sağlar: Subjektif değerlendirmeler kişiden kişiye değişebilirken, VHS daha kesin ve tekrarlanabilir bir sonuç sunar.
• Tedavi takibi: Tedavinin etkisinin değerlendirilmesi amacıyla, hastanın önceki VHS değeri ile yeni VHS değeri karşılaştırılabilir.
• VHS (Vertebral Heart Score), kalp uzunluğu ve genişliğinin omur birimiyle ifade edilerek toplanmasıyla elde edilen bir değerdir.
• Köpekler için 8,0 – 10,5 vertebra, kediler için 8,1 vertebra normal kabul edilir.
• Değeri aşan ölçümler, kardiyomegali (kalp büyümesi) şüphesi doğurabilir.
Bu yöntem, köpekler ve kedilerde kalp büyüklüğünün doğru bir şekilde izlenmesini sağlar ve hem tanıda hem de tedavi takibinde kullanılır.
Irka Özgü Vertebral Heart Score (VHS) Referans Değerleri
Bazı köpek ırkları için spesifik VHS referans değerleri belirlenmiştir. Bu değerler, ırklar arasındaki anatomik farklılıklar nedeniyle ortaya çıkar. Örneğin, bazı brakisefalik (kısa burunlu) ırklar, göğüs yapıları ve kalp konumları nedeniyle daha yüksek VHS değerlerine sahip olabilir. Bu nedenle, bu ırklar için genel VHS referans aralığı (8,0 – 10,5 omur) yerine, ırka özel referans değerleri dikkate alınmalıdır.
Irka Özel VHS Referans Değerleri
1. Boston Terrier: 13,1 omur
2. Boxer: 12,6 omur
3. Cavalier King Charles Spaniel: 11,7 omur
4. Dachshund (Dackel): 10,7 omur
5. İngiliz ve Fransız Bulldog: 14,4 omur
6. Labrador Retriever: 11,7 omur
7. Mops (Pug): 11,6 omur
8. Whippet: 11,8 omur
Irka özel değerler neden önemli?
Her köpek ırkı, göğüs kafesi yapısına, kalbin göğüs kafesindeki pozisyonuna ve göğüs derinliğine göre farklı VHS değerlerine sahip olabilir. Bu nedenle:
• Genel VHS değerleri (8,0 – 10,5 omur) bazı ırklar için yanıltıcı olabilir.
• Brakisefalik ırklar (örneğin Bulldog, Boston Terrier) genellikle daha yüksek VHS değerlerine sahiptir, çünkü göğüs kafesleri daha kısa ve geniştir.
• Spesifik VHS değerleri kullanıldığında, kardiyomegali (kalp büyümesi) tanısında yanlış pozitif sonuçlar önlenebilir.
Klinik Önemi
Bu ırka özel değerler, bir köpekte kalp büyümesini değerlendirirken hatalı tanı koyma riskini azaltır. Örneğin:
• Fransız Bulldog‘un VHS değeri 12,0 olarak ölçüldüğünde, bu genel referans aralığına göre yüksek görünebilir (10,5’in üzerinde), ancak bu ırk için 14,4’e kadar normal kabul edilir.
• Dachshund (Dackel) gibi uzun gövdeli ve dar göğüslü ırklar, daha küçük VHS değerlerine sahiptir.
• VHS değerlendirilirken, köpeğin ırkı mutlaka dikkate alınmalıdır.
• Her ırk için aynı referans aralığı kullanılmamalıdır.
• Bu referanslar, kardiyomegali tanısını daha hassas hale getirir ve gereksiz tedavilerden kaçınılmasını sağlar.
Bu tabloyu, köpeklerde VHS analizlerinizi yaparken rehber olarak kullanabilirsiniz.
Kedilerde VHS ölçümü nasıl yapılır?
Kedilerde kalp büyüklüğünün doğru bir şekilde değerlendirilmesi son derece önemlidir. Yanlış yapılan değerlendirmeler, yanlış kardiyomegali (kalp büyümesi) teşhisine neden olabilir. Bu nedenle, kalp büyüklüğü, VHS (Vertebral Heart Score) yöntemiyle objektif bir şekilde ölçülmelidir.
1. Kalbin uzunluğu ölçülür:
• Trakeanın bifurkasyon (ikiye ayrılma) noktasından kalbin apeksine (uç kısmına) kadar olan mesafe ölçülür.
2. Kalbin genişliği ölçülür:
• Kalbin en geniş bölgesi (sağ-sol çap), kalbe dik bir çizgi çekilerek ölçülür.
3. Omurlar ile karşılaştırma yapılır:
• Her iki ölçüm (uzunluk ve genişlik) alınır ve bu ölçümler, 4. torasik omur (Th4) üzerinden belirlenen omur uzunluğuyla karşılaştırılır.
• Kalbin uzunluğu ve genişliği kaç omur boyuna denk geliyorsa, bu değerlerin toplamı, kedi için VHS değerini verir.
Kedilerde Kalp Büyüklüğünü Etkileyen Faktörler
• Yaşa bağlı değişiklikler:
• Yaşlı kedilerde, kalp daha yatay bir pozisyona geçebilir. Kalp, sternum (göğüs kemiği) üzerine daha fazla yaslanır ve bu durumda kalbin şekli daha yatık görünür. Bu, kalbin büyümüş gibi görünmesine neden olabilir.
• Aortanın kıvrılması (tortiyöz aorta): Özellikle yaşlı kedilerde, aortanın bu şekilde görünmesi normal bir bulgudur ve genellikle fizyolojik (normal) bir değişiklik olarak kabul edilir. Bu değişiklik, kalbin yanlışlıkla büyük görünmesine neden olabilir.
• Göğüs kafesinin şekli:
• Köpeklerde olduğu gibi kedilerde de göğüs kafesi şekli, kalbin görünümünü etkileyebilir. Ancak köpeklerdeki kadar belirgin bir fark yoktur. Örneğin, Boxer gibi geniş ve yuvarlak göğüs yapısına sahip köpeklerde, kalp olduğundan daha büyük görünebilir.
• Kedilerde ise, VHS’nin genel referans değerleri tüm ırklar için oldukça benzer olduğundan, ırklar arası fark daha küçüktür.
• Yanlış pozisyonlama:
• Yan veya sırtüstü pozisyonda çekilen röntgenlerde hayvanın yanlış hizalanması, kalbin eğik görünmesine neden olabilir. Bu durum, kalbin büyümüş gibi görünmesine yol açar.
• Bu nedenle, doğru pozisyonlama, göğüs omurları (torasik vertebralar) ile sternumun paralel olması ve ön bacakların kraniyal (baş yönüne) doğru çekilmesi ile sağlanmalıdır.
Yanlış Kardiyomegali Tanısını Önlemek İçin İpuçları
• Yaşlı kedilerde kalbin yatay konumda olabileceğini unutmayın. Bu durum, fizyolojik bir değişikliktir ve kardiyomegali olarak değerlendirilmemelidir.
• Kedilerde VHS, yaşa bağlı değişiklikleri dikkate alarak yorumlanmalıdır. Özellikle yaşlı kedilerde daha geniş bir VHS aralığı kabul edilebilir.
• Daha doğru bir değerlendirme için her zaman 2 projeksiyon alınmalıdır (laterolateral ve dorsoventral/ventrodorsal).
• Yanlış pozisyonlamadan kaçının. Yanlış pozisyonlama, kalp boyutunun yanlış ölçülmesine neden olabilir.
Kedilerde VHS’nin Klinik Önemi
• VHS, kedilerde kardiyomegaliyi (kalp büyümesi) tespit etmek için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir.
• Ancak, yaşlı kedilerdeki fizyolojik değişiklikler (kalbin yatay duruşu ve aortanın bükülmesi) yanlış tanıya neden olabilir. Bu durumun farkında olunmalıdır.
• VHS, özellikle hipertrofik kardiyomiyopati (HCM) gibi kedilerde yaygın görülen kalp hastalıklarının tanısında faydalıdır.
• Kedilerde kalp büyüklüğü, Vertebral Heart Score (VHS) yöntemiyle değerlendirilir.
• VHS, kalbin uzunluğu ve genişliğinin toplam omur boyutuna bölünmesiyle elde edilir.
• Kedilerde normal VHS ≤ 8,1 vertebra olmalıdır.
• Yaşlı kedilerde, kalbin yatay pozisyon alması ve aortanın kıvrılması normaldir ve kardiyomegali olarak değerlendirilmemelidir.
• Kedilerde ırklar arası VHS farkı daha az belirgindir ve genel değer olarak 8,1 omur kullanılabilir.
Bu bilgileri dikkate alarak, kedilerde VHS ölçümünün daha doğru bir şekilde yapılmasını sağlayabilirsiniz.
