Orijin: Irish Setter, kökeni İrlanda olan eski bir av köpeği ırkıdır. İlk olarak kuş avı için kullanılan bu ırk, hem avcılara yardımcı olması hem de estetik görünümüyle dikkat çekmiştir. Zamanla, evcil hayvan ve gösteri köpeği olarak da popülerlik kazanmıştır.
Vücut Ağırlığı: Irish Setter, büyük boyutlu bir köpek ırkıdır. Yetişkin erkekler genellikle 27-32 kg, dişiler ise 25-29 kg ağırlığındadır.
Görünüm: Irish Setter, uzun, zarif ve atletik yapısıyla tanınır. En dikkat çekici özelliklerinden biri, ipeksi, uzun ve düz tüyleridir. Tüy rengi genellikle kızıl veya kestane kırmızısı tonlarındadır. Tüyleri, kulaklar, göğüs, bacaklar ve kuyruk gibi belirli bölgelerde daha uzun olur. Uzun bacakları, derin göğsü ve zarif boynu, ona soylu bir duruş kazandırır. Gözleri genellikle koyu kahverengidir ve dostça bir bakış sergiler.
Huy ve Karakteristik Özellikleri: Irish Setter, enerjik, sevecen ve oyuncu bir ırktır. Aile bireylerine karşı dostça davranır ve özellikle çocuklarla çok iyi anlaşır. Yüksek enerjisi nedeniyle günlük egzersiz ihtiyacı yüksektir. Zekâsı ve eğitilebilirliği sayesinde itaat eğitiminde başarılı olabilir. Ancak, bazen inatçı ve bağımsız davranışlar sergileyebilir, bu nedenle erken yaşta eğitim önemlidir. Irish Setter’lar, yabancılara karşı genellikle dost canlısı bir tutum sergiler ve saldırganlık eğilimi düşüktür. Av içgüdüleri nedeniyle açık alanlarda dikkatli olunmalı ve tasmasız gezdirilmemelidir.
Kalp Hastalığı: 1. Patent Duktus Arteriozus (PDA)
PDA Nedir?
Patent Duktus Arteriozus, doğumdan sonra kapanması gereken duktus arteriozus adlı damarın açık kalması durumudur. Bu açık damar, oksijen açısından zengin kanın akciğer arterine geri dönmesine neden olur. Bu da kalp ve akciğerlerin aşırı çalışmasına yol açar.
Irish Setter’larda PDA
Irish Setter ırkının PDA gelişimine yatkın olduğu öne sürülmektedir. Bazı çalışmalar bu ilişkiyi doğrularken, diğer çalışmalarda bu yatkınlık kesinleştirilememiştir (Matic, 1988; Darke, 1989; Oliveira et al., 2011). Bununla birlikte, çalışmalarda dişi köpeklerin daha fazla risk altında olduğu belirtilmiştir.
Belirtiler
• Hızlı Nefes Alma: Egzersiz sırasında veya dinlenirken hızlı nefes alıp verme.
• Öksürük: Özellikle egzersiz sonrası veya geceleri ortaya çıkan öksürük.
• Egzersiz İntoleransı: Çabuk yorulma ve oyun sırasında isteksizlik.
• Büyüme Geriliği: Yavru köpeklerde normalden daha yavaş büyüme.
Tanı ve Tedavi
• Tanı: Veteriner hekiminiz, stetoskop ile yaptığı kalp dinlemesi sırasında üfürüm fark edebilir. Kesin tanı için ekokardiyografi (kalp ultrasonu) ve röntgen gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.
• Tedavi: Cerrahi müdahale ile açık kalan damarın kapatılması en yaygın tedavi yöntemidir. Erken teşhis ve tedavi, köpeğinizin normal bir yaşam sürdürmesi için kritiktir.
2. Vasküler Halkasal Anomali (Persistent Right Aortic Arch – PRAA)
PRAA Nedir?
Persistan Sağ Aortik Ark (PRAA), köpeklerde doğuştan gelen bir vasküler (damar) anomalidir. Bu durumda, aortik ark anormal bir şekilde gelişir ve yemek borusunu sıkıştırarak yemek yeme ve yutma güçlüğüne neden olur.
Irish Setter’larda PRAA
Irish Setter ırkının PRAA geliştirme riskinin yüksek olduğu düşünülmektedir. Ancak, bu ilişki bazı çalışmalarda doğrulanamamıştır (Matic, 1988; Krebs et al., 2014). Bu tür bir vasküler anomali, genellikle köpekler henüz yavruyken tespit edilir.
Belirtiler
• Yemek Yedikten Sonra Kusma: Yemeklerin yemek borusundan geçememesi nedeniyle yiyecekler geri çıkarılabilir.
• Zayıflık ve Kilo Kaybı: Yemek yutma sorunları nedeniyle köpekler kilo kaybedebilir.
• Regürjitasyon: Yemekten hemen sonra yiyeceklerin ağıza geri gelmesi.
Tanı ve Tedavi
• Tanı: PRAA, genellikle röntgen veya kontrastlı röntgen (baryum yutma testi) ile teşhis edilir.
• Tedavi: Tedavi cerrahidir. Veteriner cerrahı, yemek borusunu sıkıştıran damar halkasını keserek basıyı ortadan kaldırır. Erken teşhis, köpeğin yaşam kalitesini artırır.
Hasta Sahiplerine Öneriler
• Düzenli Kalp Kontrolleri: Irish Setter ırkının PDA ve PRAA gibi kalp rahatsızlıklarına yatkın olduğu bilindiğinden, düzenli kalp muayeneleri önerilir.
• Beslenme Desteği: PRAA’lı köpeklerde, dikey besleme yöntemiyle (yemek yerken başı yukarıda tutularak) yutma güçlüğü en aza indirilebilir.
• Egzersiz ve Dinlenme: Egzersiz sırasında nefes darlığı veya çabuk yorulma gibi belirtiler fark edilirse, veteriner hekime danışılmalıdır.
• Belirtilere Dikkat: Yemek yedikten sonra kusma, regürjitasyon veya hızlı nefes alma gibi belirtiler fark edilirse, veteriner hekime başvurulmalıdır.
Irish Setter, enerjik, zarif ve sevecen bir dost olarak bilinir. Ancak, bu güzel köpeklerin bazı doğumsal kalp rahatsızlıklarına yatkın olabileceği unutulmamalıdır. Erken teşhis ve düzenli veteriner kontrolleri, bu sevimli dostlarımızın uzun ve mutlu bir yaşam sürmesine yardımcı olacaktır.
