Orijin: Scottish Fold, 1960’lı yıllarda İskoçya’da doğal bir genetik mutasyon sonucu ortaya çıkan bir kedi ırkıdır. Adını, belirgin bir şekilde öne doğru kıvrılmış kulaklarından alır. İlk kez İskoç bir çiftçi olan William Ross tarafından fark edilmiş ve ırkın popülerleşmesi bu keşif sayesinde olmuştur.
Vücut Ağırlığı: Yetişkin bir Scottish Fold kedisinin ağırlığı dişilerde 2,7-4 kg, erkeklerde 4-6 kg arasında değişir. Küçük ila orta boy bir kedi ırkı olarak kabul edilir.
Görünüm: Scottish Fold’un en belirgin özelliği, öne doğru kıvrılan yuvarlak ve küçük kulaklarıdır. Bu kulak yapısı, onlara sevimli, “baykuş” benzeri bir ifade kazandırır. Yuvarlak kafa, iri ve yuvarlak gözler, geniş yanaklar ve kısa bir burun bu ırkın karakteristik fiziksel özellikleridir. Tüy yapısı kısa veya uzun olabilir ve çeşitli renklerde (gri, beyaz, krem, mavi vb.) karşımıza çıkar. Vücutları kaslı ve sağlam yapılıdır.
Huy ve Karakteristik Özellikleri: Scottish Fold kedileri, sakin, uysal ve oyuncu yapılarıyla bilinir. İnsanlarla güçlü bir bağ kurarlar ve ev yaşamına kolayca uyum sağlarlar. Yalnız kalmayı sevmezler, insanlarla birlikte olmayı tercih ederler. Özellikle kucakta oturmayı ve ilgi görmeyi severler. Diğer hayvanlarla ve çocuklarla genellikle iyi anlaşırlar. Bu kediler bazen garip oturma pozisyonlarıyla (örneğin “Buda oturuşu”) dikkat çekerler. Orta düzeyde bir enerjiye sahiptirler ve çok yüksek düzeyde aktiviteye ihtiyaç duymazlar.
Kalp Hastalıkları : 1. Hipertrofik Kardiyomiyopati (HCM)
Hipertrofik Kardiyomiyopati Nedir?
Hipertrofik kardiyomiyopati (HCM), kedilerde en yaygın görülen kalp hastalığıdır. Bu hastalık, kalp kaslarının kalınlaşması (hipertrofi) ile karakterizedir. Kalp büyümesi terimi sıklıkla kullanılsa da, aslında bu durum atriyumların (kulakçıkların) genişlemesi ile ilgilidir. Bu genişleme, kanın düzgün bir şekilde pompalanmasını engelleyebilir ve kalbin kanı vücuda dağıtma kapasitesini azaltabilir. Atriyumların genişlemesi pıhtı oluşma riskini artırır ve bu durum aortik tromboemboli (ATE) gelişimine neden olabilir. Bu gibi durumlarda, pıhtı önleyici ilaçların reçete edilmesi gerekebilir.
Scottish Fold Kedilerde HCM
Scottish Fold kedilerde HCM’nin genetik bir hastalık olduğu düşünülmektedir. Diğer ırklarda olduğu gibi, kalp kaslarının kalınlaşmasıyla karakterizedir ve erken dönemde belirti göstermeyebilir. HCM, Scottish Fold kedilerinde sık görülmese de, bu ırkta da teşhis edilen bir kardiyomiyopati türüdür. Bu ırkın genetik mutasyona bağlı eklem sorunları (osteokondrodisplazi) nedeniyle HCM ile ilişkili olabileceği öne sürülmektedir.
Belirtiler
• Solunum zorluğu ve nefes darlığı
• Halsizlik, çabuk yorulma
• İştah kaybı ve kilo kaybı
• Bilinç kaybı veya bayılma (nadir)
• Göğüs veya karın boşluğunda sıvı birikmesi (konjestif kalp yetmezliği)
Tanı ve Tedavi
HCM tanısı, genellikle ekokardiyografi (ultrason) ile konur. Bu sayede, kalp duvarlarının kalınlığı ve atriyumların genişliği belirlenebilir. Kalp büyümesi (atriyum genişlemesi) tespit edilirse, pıhtı riskini azaltmak için kan pıhtılaşmasını önleyici ilaçlar reçete edilebilir. Tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı ve semptomları kontrol altına almayı amaçlar. Erken tanı ve düzenli kontrol, hastalığın ilerlemesini önlemenin en iyi yoludur.
Hasta Sahiplerine Öneriler
• Düzenli Veteriner Kontrolleri: Scottish Fold kedilerinin genetik yatkınlıkları nedeniyle düzenli kalp taramaları yapılmalıdır. HCM, erken teşhis edilirse, hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir.
• Pıhtı Riskine Dikkat Edin: Kalp büyümesi (atriyum genişlemesi) pıhtı oluşma riskini artırır. Bu nedenle, kan sulandırıcı ilaçlar kullanılabilir. Veteriner hekiminiz bu ilaçları önerdiğinde, düzenli ilaç kullanımına dikkat etmelisiniz.
• Belirtilere Dikkat: Nefes darlığı, halsizlik ve iştah kaybı gibi belirtiler, HCM’nin ilerlediğine dair uyarıcı sinyaller olabilir. Bu belirtileri fark ettiğinizde hemen veteriner hekiminize başvurun.
2. Arteriyel Tromboemboli (ATE)
Arteriyel Tromboemboli Nedir?
Arteriyel tromboemboli (ATE), genellikle kalpteki pıhtıların vücutta dolaşıma katılarak bacaklara ya da organlara giden damarları tıkamasıyla oluşur. Bu durum, ani felç, ağrı ve arka bacakların soğuması gibi belirtilerle kendini gösterir. Özellikle arka bacakların felç olması, hasta sahipleri için oldukça endişe verici bir durumdur.
Scottish Fold Kedilerde ATE
Scottish Fold kedilerde ATE, HCM’nin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Kalbin büyümesi (atriyumların genişlemesi), pıhtı oluşma riskini artırır. Bu pıhtı, genellikle aort damarına ilerleyip arka bacaklara ulaşarak kan akışını engeller. Bu durum acil bir tıbbi müdahale gerektirir.
Belirtiler
• Ani felç: Özellikle arka bacaklarda hareket kaybı
• Soğuk patiler: Bacaklara giden kan akışı engellendiği için patilerde soğuma olur
• Şiddetli ağrı ve miyavlama: Kediniz aniden şiddetli ağrı hissedebilir ve sürekli miyavlayabilir
• Solunum değişiklikleri: Stres ve ağrı nedeniyle hızlı solunum görülebilir
Tedavi
Arteriyel tromboemboli, acil bir durum olarak kabul edilir. Tedavi, tıkanıklığın giderilmesi ve pıhtının çözülmesini içerir. Bu genellikle kan sulandırıcı ilaçlar, ağrı kesiciler ve pıhtı çözücü ilaçlar ile yapılır. Ancak, kalp hastalığının konjestif kalp yetmezliği aşamasına geldiği vakalarda, idrar söktürücüler gibi ek tedaviler de protokole eklenebilir. Cerrahi müdahale seçeneği de bulunmaktadır, ancak mevcut bilimsel yayınlara göre cerrahi müdahalenin başarı oranı oldukça düşüktür.
Hasta Sahiplerine Öneriler
• Belirtileri Ciddiye Alın: Ani felç, soğuk patiler ve şiddetli miyavlama gibi belirtileri fark ettiğinizde hemen veteriner hekiminize başvurun.
• Erken Müdahale: Arteriyel tromboemboli acil bir durumdur ve erken müdahale kedinizin hayatta kalma şansını artırır.
• Tedavi Planını Uygulayın: Veteriner hekiminizin önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanın. Kan sulandırıcı ilaçlar ve pıhtı önleyici tedaviler, bu durumun tekrar oluşmasını engelleyebilir.
