Orijin: Sphynx kedisinin kökeni, 1960’lı yıllarda Kanada’da bir evcil kedinin tüysüz bir yavru doğurmasıyla başlamıştır. Genetik bir mutasyon sonucunda ortaya çıkan bu tüysüzlük özelliği, daha sonra yetiştiriciler tarafından korunarak modern Sphynx ırkı geliştirilmiştir.
Vücut Ağırlığı: Yetişkin bir Sphynx kedisinin ağırlığı genellikle 3,5-7 kg arasında değişir. Bu, orta boy bir kedi ırkı olarak kabul edilir.
Görünüm: Sphynx kedileri, tüysüz vücutlarıyla tanınır. Ancak, tamamen tüysüz değillerdir; derileri şeftali tüyü gibi ince bir dokuya sahiptir. Geniş, üçgen şeklindeki kulakları ve büyük, dikkat çekici badem gözleri vardır. Derileri genellikle pembe tonlarında olmakla birlikte, çeşitli cilt renkleri ve desenleri de görülebilir. Vücut yapısı kaslı ve güçlüdür.
Huy ve Karakteristik Özellikleri: Sphynx kedileri, sosyal, oyuncu ve sevecen doğalarıyla bilinir. İnsanlarla etkileşime girmeyi severler ve sahipleriyle sürekli fiziksel temas kurmaya çalışırlar. Sphynx kedileri zeki ve meraklıdır, bu nedenle kolayca eğitilebilirler. Tüysüz olmaları nedeniyle, vücut sıcaklıklarını korumak için sıcak ortamlarda kalmayı tercih ederler ve genellikle battaniyelere veya yumuşak kumaşlara sarılmayı severler. Sphynx kedileri, genellikle çocuklar ve diğer evcil hayvanlarla da iyi anlaşır.
Kalp Hastalıkları : Hipertrofik Kardiyomiyopati (HCM)
Hipertrofik kardiyomiyopati (HCM), kedilerde en sık görülen kalp hastalıklarından biridir. Bu hastalık, kalp kaslarının (özellikle sol ventrikül duvarının) kalınlaşmasıyla karakterizedir. Kalp kasının kalınlaşması, kalbin kan pompalama kapasitesini etkileyebilir ve kalp yetmezliğine neden olabilir.
Sphynx Kedilerde Hipertrofik Kardiyomiyopati (HCM)
• Yatkınlık: Sphynx kedilerinde HCM’ye yatkınlık tespit edilmiştir. Fransa’da 2004-2011 yılları arasında 114 sağlıklı Sphynx kedisinin ekokardiyografik muayenesi yapılmış ve %20,2’sinde HCM saptanmıştır.
• Cinsiyet Farklılığı: Erkek ve dişi kedilerde HCM gelişme riski eşit olarak tespit edilmiştir.
• Genetik Faktörler: HCM’nin Sphynx kedilerinde otozomal dominant bir kalıtımla aktarıldığı ve eksik penetransa sahip olduğu düşünülmektedir. Bu, bazı kedilerin mutasyonu taşımasına rağmen hastalığı geliştirmediği anlamına gelir.
• Belirtiler: HCM’nin erken evrelerinde kedilerde herhangi bir belirti görülmeyebilir. Ancak, ilerleyen evrelerde solunum güçlüğü, halsizlik, iştahsızlık, bayılma veya ani ölüm meydana gelebilir. Kalbin büyümesi nedeniyle pıhtı oluşma riski artar ve bu pıhtılar atardamarlara ulaşarak arka bacaklarda felce neden olabilir (arteriyel tromboembolizm).
• Tedavi: Tedavi, HCM’nin ciddiyetine bağlı olarak değişir. Veteriner hekim, kan sulandırıcılar ve kalp fonksiyonunu destekleyen ilaçlar reçete edebilir. Ayrıca, kalp büyümesine bağlı pıhtı oluşumunu önlemek için antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçlar kullanılması önerilebilir.
Mitral Kapak Displazisi (Mitral Valve Dysplasia)
Mitral kapak displazisi, mitral kapağın anormal gelişimiyle karakterize doğuştan gelen bir kalp hastalığıdır. Bu durum, kalbin sol atriyumundaki kanın sol ventriküle düzgün bir şekilde akmasını engelleyebilir ve mitral yetersizlikle sonuçlanabilir.
Sphynx Kedilerde Mitral Kapak Displazisi
• Yatkınlık: Sphynx kedilerinde mitral kapak displazisine yatkınlık bildirilmiştir. Fransa’da 2004-2011 yılları arasında 114 sağlıklı Sphynx kedisinin ekokardiyografik muayenesi yapılmış ve %14’ünde doğuştan kalp hastalığı saptanmıştır. Bu vakaların çoğunda mitral kapak displazisi tespit edilmiştir.
• Belirtiler: Hastalığın şiddetine bağlı olarak bazı kediler asemptomatik kalabilirken, bazı kedilerde nefes darlığı, egzersiz intoleransı ve öksürük gibi belirtiler gözlemlenebilir. Daha şiddetli vakalarda konjestif kalp yetmezliği görülebilir.
• Tedavi: Tedavi, kalp yetmezliğini yönetmeye ve mitral yetersizliğin etkilerini en aza indirmeye odaklanır. Bu, idrar söktürücüler, ACE inhibitörleri ve diğer kalp destekleyici ilaçların kullanımını içerebilir. Ek olarak, kan pıhtılarının oluşmasını önlemek için antikoagülan ilaçlar reçete edilebilir.
Hasta Sahiplerine Öneriler
• Düzenli Kalp Kontrolleri: Sphynx kedinizin düzenli olarak veteriner hekim tarafından ekokardiyografi ile kalp kontrolünden geçirilmesi önerilir. Erken teşhis, hastalığın yönetiminde büyük fark yaratabilir.
• Belirtileri Ciddiye Alın: Nefes darlığı, iştahsızlık, arka bacaklarda felç, halsizlik veya bayılma gibi belirtiler fark edilirse, veteriner hekime başvurulmalıdır. Bu belirtiler, arteriyel tromboemboli (ATE) gibi acil bir durumu gösterebilir.
• Tedavi ve Destek: HCM veya mitral kapak displazisi teşhisi konulursa, veteriner hekim tarafından reçete edilen ilaçların düzenli olarak verilmesi önemlidir. Ayrıca, pıhtı oluşumunu önlemek için kan sulandırıcı ilaçların kullanımı gerekebilir.
Sphynx kedileri, eşsiz görünümleri ve sosyal doğalarıyla dikkat çeken özel bir dosttur. Ancak, kalp hastalıklarına yatkınlıkları nedeniyle, düzenli veteriner kontrolleri ve erken teşhis, kedinizin uzun ve sağlıklı bir yaşam sürdürmesine katkı sağlar.
