Kardiyak döngü, kalbin bir kasılma (sistol) ve gevşeme (diyastol) sürecini kapsayan bir döngüdür. Bu süreç, kanın kalp odacıkları arasında ve dolaşıma düzenli şekilde ilerlemesini sağlar. Kardiyak döngü, bir dizi fazdan oluşur ve bu fazlar sırasında belirli olaylar sıralı şekilde gerçekleşir. İşte kardiyak döngü aşamaları detaylı şekilde:
Diyastol (Kalbin Gevşemesi)
Diyastol, kalbin gevşediği ve kanın kalp odacıklarına dolduğu fazdır. Diyastol sırasında üç alt faz gerçekleşir:
A. İzovolumetrik Gevşeme Fazı: Ventriküller gevşer, ancak henüz kan dolmaz. Semilunar kapaklar (aort ve pulmoner kapaklar) kapanır. Atriyoventriküler kapaklar (mitral ve triküspid kapaklar) henüz açılmamıştır. Ventrikül içindeki basınç hızla düşer, ancak atriyumlardaki basınç henüz ventrikülleri dolduracak kadar yüksek değildir. Ventriküller bir sonraki dolum için hazırlanır.
B. Ventriküler Hızlı Dolum Fazı: Atriyumlardaki kan, atriyoventriküler kapakların açılmasıyla hızla ventriküllere dolar. Atriyum içindeki basınç ventrikül basıncını aşar, kan hızlı bir şekilde ventriküllere geçer. Bu fazda ventriküller pasif şekilde dolar. Kanın büyük bir kısmı ventrikülleri doldurur.
C. Ventriküler Yavaş Dolum Fazı (Diyastazis): Kan akışı yavaşlar, ventriküller dolmaya devam eder. Atriyum ve ventrikül basınçları neredeyse eşitlenir. Kan akışı azalır, ancak tamamen durmaz. Ventriküller doluluğunu tamamlamaya yaklaşır.
Atriyal Sistol (Atriyumların Kasılması)
Atriyal sistol, atriyumların kasılarak ventriküllere daha fazla kan göndermesidir. Atriyum kasıldığında, ventriküllerin doluluğu tamamlanır. Bu faz, ventriküllerin kanla tam kapasite dolmasını sağlar (%20-30 dolum katkısı). Atriyoventriküler kapaklar açık kalır, ventriküller maksimum doluluğa ulaşır.
Sistol (Kalbin Kasılması)
Sistol, ventriküllerin kasılarak kanı dolaşıma pompaladığı fazdır. İki ana alt fazdan oluşur:
A. İzovolumetrik Kontraksiyon Fazı: Ventriküller kasılmaya başlar, ancak henüz kan dışarı pompalanmaz. Atriyoventriküler kapaklar (mitral ve triküspid) kapanır. Semilunar kapaklar (aort ve pulmoner kapaklar) henüz açılmamıştır. Ventriküller içindeki basınç hızla yükselir. Ventrikül basıncı, semilunar kapakları açmak için yeterince artar.
B. Ejeksiyon Fazı: Kan, ventriküllerden büyük damarlara pompalanır. Sağ ventrikül, kanı pulmoner artere; sol ventrikül, aortaya gönderir. Semilunar kapaklar açılır ve kan dolaşıma girer. Ventriküller kasılma sırasında kanı dışarı atar, ancak bir miktar kan ventriküllerde kalır (rezidüel hacim). Kan dolaşıma başarılı şekilde pompalanır.
İzovolumetrik Gevşeme (Sistol Sonrası Gevşeme)
İzovolumetrik gevşeme fazında ventriküller gevşer, ancak henüz kan dolmaz. Semilunar kapaklar kapanır. Atriyoventriküler kapaklar henüz açılmamıştır. Ventrikül içindeki basınç hızla düşer. Kalp bir sonraki döngüye hazırlanır.
Basınç ve Hacim Değişiklikleri
Kardiyak döngü sırasında, kalbin farklı bölümlerindeki basınçlar ve kan hacmi sürekli değişir:
• Atriyum Basıncı: Atriyumlar kasıldığında basınç artar, gevşeme sırasında düşer.
• Ventrikül Basıncı: Ventriküller kasıldığında basınç yükselir ve kan dışarı pompalanır; gevşeme sırasında basınç düşer ve kan dolar.
• Aort ve Pulmoner Basınç: Kanın bu damarlara pompalanması sırasında basınç artar.
Kardiyak Döngüde Kalp Sesleri
• S1 (Birinci Kalp Sesi): Atriyoventriküler kapakların kapanmasıyla oluşur. “Lup” sesi.
• S2 (İkinci Kalp Sesi): Semilunar kapakların kapanmasıyla oluşur. “Dup” sesi.
Kardiyak döngü, kalbin kanı akciğerlere ve vücuda pompalamasını sağlayan koordineli bir süreçtir. Atriyum ve ventriküllerin kasılma-gevşeme hareketleri, kanın doğru yönde akmasını ve dokuların oksijen, besin alırken metabolik atıklarını uzaklaştırmasını sağlar. Kalbin elektriksel sistemi bu döngüyü düzenler ve ritmik çalışmayı koordine eder.
