Acil durumlar dışında, veteriner hekiminizi ziyaret ettiğinizde en önemli iki aşama hasta öyküsünün alınması ve fiziksel muayenedir. Kedinizin/köpeğinizin gösterdiği belirtileri anlatmış olsanız bile, veteriner hekiminizin kapsamlı şekilde muayene etmesi, vücuttaki tüm organ sistemlerini değerlendirmesi ve bu sistemlerin tarif edilen sorunlarla ilişkisini belirlemesi önemlidir.
Hasta Öyküsü Neden Önemlidir?
Veteriner hekiminiz, hangi vücut bölgelerine daha fazla dikkat etmesi gerektiğini belirlemek için kapsamlı bir hasta öyküsü alır. Hasta sahibi genellikle bir veya birden fazla belirtiyi tanımlayabilir, ancak bu öykü, veteriner hekimin birden fazla organ sistemini incelemesine yol açabilir. Örneğin, aşırı su içme veya sık idrara çıkma gibi belirtiler, yalnızca idrar sistemindeki bir bozukluktan değil, diyabet gibi metabolik rahatsızlıklardan veya ilaç kullanımına bağlı sorunlardan da kaynaklanabilir.
Veteriner hekim genellikle hasta sahibinin belirttiği en belirgin sorunlara odaklanır. Ancak, görünüşte önemsiz olan bazı bilgiler de önemli ipuçları verebilir. Örneğin, köpeğinizin kalp kurdu hastalığının yaygın olmadığı bir bölgede yaşarken, bu hastalığın yaygın olduğu bir bölgeye seyahat etmesi önemli bir bilgidir. Benzer şekilde, leptospiroz gibi bulaşıcı hastalıkların yaygın olduğu bir bölgeye seyahat etmek de veteriner hekimin dikkat etmesi gereken bir durumdur.
Fiziksel Muayene Süreci
Veteriner hekiminiz hasta öyküsünü aldıktan sonra kedinizi/köpeğinizi muayene edecektir. Çoğu durumda, muayene detaylı bir şekilde gerçekleştirilir. Ancak belirtiler çok belirginse, veteriner hekim doğrudan ilgili bölgeye odaklanabilir. Örneğin, bir gün önce koşarken bacağını burkan ve şu anda arka bacağını kaldıran, üzerine basmayan ve diz bölgesinde ağrı ve rahatsızlık belirtileri gösteren bir köpeğin durumu bu şekildedir. Veteriner hekim, bu durumda doğrudan diz bölgesine odaklanabilir. Spesifik bir teşhis şüphesi varsa, hekim diğer organ sistemlerinin sağlığını kontrol eder. Bu, gerektiğinde dizin daha detaylı incelenmesi için güvenli bir sedasyon (sakinleştirme) uygulanabilmesi içindir.
Benzer şekilde, felç gibi acil durumlarda veteriner hekimin önceliği hayati tehlike oluşturabilecek durumlarla ilgilenmektir. Bu gibi durumlarda damar yolunun açılması, çoklu organ kan testleri ve omurilik üzerinde basınç artışını önlemek için ilaç tedavisi uygulanabilir. Hasta stabilize edildikten sonra hekim, diğer organ sistemlerinde önemli değişiklikler olup olmadığını değerlendirmek için muayeneyi tamamlar.
Zehirlenme vakalarında da benzer bir yaklaşım uygulanır. Zehirlenme vakalarında (fare zehiri, sümüklü böcek ilacı veya antifriz gibi) veteriner hekimin önceliği, yutulan zehiri vücuttan uzaklaştırmak veya nötralize etmektir. Bu maddeler hızla tedavi edilmezse ölümcül olabilir.
Rutin Fiziksel Muayene Nasıl Yapılır?
Rutin fiziksel muayene, kedinizin/köpeğinizin mümkün olduğunca rahat hissetmesi için sessiz bir ortamda gerçekleştirilir. Veteriner hekiminiz, kedinizin/köpeğinizin vücut ağırlığı, cilt görünümü veya pire, kene gibi parazitlerin varlığı gibi belirgin değişiklikleri gözlemler. Bazı problemler daha belirgin ve tespit edilmesi daha kolaydır (örneğin, kronik kulak enfeksiyonları ve kulak kiri). Ancak bu, bu sorunların tedavi edilmesinin daha kolay olduğu anlamına gelmez. Kronik enfeksiyonlar daha kapsamlı tedavi gerektirir. Örneğin, otitis (kulak enfeksiyonu) hafif bir kulak temizliği ile çözülebilirken, kronik bir otitis durumunda, kulak kanalının dokularına zarar verilebilir ve bu durumda sedasyon, muayene ve tedavi gerekebilir. Bu, daha fazla zaman alacak ve daha agresif bir evde bakım programı gerektirecektir.
Veteriner hekim, kedinizin/köpeğinizin derisi, tüy yapısı, genel görünümü ve vücut ağırlığını yüzeysel olarak inceledikten sonra, topallık gibi herhangi bir anormallik olup olmadığını gözlemler. Eğer topallık mevcutsa, buna göre vücut sistemlerinin daha derinlemesine bir muayenesine geçilebilir. Vücut sistemlerinin detaylı muayenesi genellikle vücudun bir ucundan başlayıp diğer ucuna kadar tüm organlar ve dokuların incelenmesiyle yapılır.
Fiziksel Muayenede Kontrol Edilen Bölgeler
• Ağız ve Diş Muayenesi: Mukozal renk (oksijen eksikliği belirtileri), diş hijyeni, ağızda yabancı cisim veya kitle varlığı kontrol edilir.
• Burun ve Solunum Yolları: Burundan anormal sesler veya ağızdan ya da burundan gelen sıvılar değerlendirilir.
• Boyun ve Tiroid Bezi: Larinks (ses kutusu), boyun ve tiroid bezleri büyüme veya iltihap belirtileri açısından palpe edilir.
• Lenf Düğümleri: Vücutta enfeksiyon, iltihaplanma veya kanser nedeniyle büyümüş olabilecek periferik lenf düğümleri kontrol edilir.
• Kalp ve Akciğer Muayenesi: Göğüs (toraks) önce elle, sonra stetoskopla muayene edilir. Kalp seslerindeki (üfürümler, düzensizlikler) ve akciğer seslerindeki anormal değişiklikler dinlenir. Öksürük de değerlendirilir, çünkü nefes borusu (trakea) genellikle hassas olabilir.
• Karın (Abdomen) Muayenesi: Hekim, karaciğer, mide, dalak, böbrekler, mesane ve bağırsakları palpe eder. Kusma, ishal veya kronik bağırsak sorunları olduğunda, bağırsaklarda bir düzensizlik hissedilebilir. Bu durumda, veteriner, röntgen, ultrason veya kan/idrarda analiz gibi ileri testler yaparak bu dokuları daha ayrıntılı olarak değerlendirebilir.
Muayene Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Bu bilgi formu, fiziksel muayenenin tamamını açıklayamaz, ancak bu tür detaylı bir değerlendirmenin neden önemli olduğunu anlamanıza yardımcı olabilir. Veteriner hekiminiz, hasta öyküsü ve muayene bulgularına dayanarak kedinizin/köpeğinizin bakımıyla ilgili önerilerde bulunur.
• Basit Durumlar: İlaç ve evde bakım talimatlarıyla çözülebilir.
• Karmaşık Durumlar: Daha fazla test veya tedavi gerekebilir (örneğin, röntgen, ultrason, kan/idrarda analiz).
Kedinizin/köpeğinizin sağlığı için veteriner hekiminizle iş birliği yapmanız ve tüm sorularınızı sormanız önemlidir. Veteriner destek personeli de size yardımcı olabilir; bu nedenle süreç hakkında bilgi edinmekten çekinmeyin. Bu, kedinizin/köpeğinizin ihtiyaç duyduğu bakımı almasını sağlayacaktır.
