Pulmoner stenoz nedir?
Sağlıklı hayvanlarda kan, sağ ventrikülden pulmoner artere sorunsuz bir şekilde pompalanır. Bu işlemi verimli hale getiren ve sağ ventrikül ile pulmoner arter arasındaki tek yönlü geçişi sağlayan kapak, pulmonik kapaktır. Pulmoner stenoz (PS), pulmonik kapak seviyesinde meydana gelen bir daralma olup, sağ ventrikülden pulmoner artere olan kan akışının kısmen engellenmesine neden olur. Bu daralma (stenoz), çoğunlukla doğuştan gelen bir kusur nedeniyle pulmonik kapağın kaynaşması veya anormal şekillenmesi sonucu oluşur.
Pulmoner stenoz olan bir hayvanın vücudu bu durumdan nasıl etkilenir?
Sağ kalp, daralmış pulmonik kapaktan kanın sağ ventrikülden yeterli miktarda pompalanabilmesi için daha fazla çalışmak zorunda kalır. Zamanla, bu aşırı iş yükü nedeniyle sağ ventrikülün kas dokusu kalınlaşır ve büyür. Bu durum, pompalama odasının esnekliği ve dolma yeteneğini bozar. Ayrıca, bu durum yakınındaki triküspit kapağın işleyişini de etkileyebilir ve bu kapaktaki bozukluk, dolaşımı bozarak göğüs boşluğunda ve karın (batın) bölgesinde sıvı birikimine neden olabilir. Bunun yanı sıra, kalbin elektriksel ritmi de bozulabilir. Bu problemler, kalp ritim bozukluklarının (aritmilerin) ortaya çıkmasına yol açabilir.
Pulmoner stenozun neden olduğu daralma, kanın türbülanslı bir şekilde ilerlemesine yol açar. Bu durumu bir bahçe hortumu ile karşılaştırabilirsiniz: Hortum, kalbin sağ ventrikülü, parmağınızla yaptığınız baskı pulmoner stenoz (PS) ve hortumdan fışkıran su ise türbülanslı kan akışıdır. Bu türbülans, üfürüm olarak bilinen kalp sesinin duyulmasına neden olur.
Pulmoner stenozun belirtileri nelerdir?
Pulmoner stenoz, köpeklerde en yaygın görülen doğumsal kalp kusurlarından biridir. Bazen bu durum, ek kalp kusurlarıyla birlikte görülebilir veya hafif olduğunda yalnızca rastlantısal bir bulgu olarak tespit edilebilir. Kedilerde pulmoner stenoz çok daha nadir görülmekle birlikte, bazen doğuştan bu durumla karşılaşılabilir.
Pulmoner stenozun en erken belirtisi, kalp üfürümüdür. Bu, yukarıda açıklandığı gibi, daralmış bölgeden geçen türbülanslı kan akışı tarafından üretilen bir sestir. Kalbin sağ tarafı, vücuda yeterli miktarda kan pompalayamadığında, köpekte halsizlik veya egzersiz yaparken çabuk yorulma gibi belirtiler görülebilir. Eğer vücutta sıvı birikimi meydana gelirse, bu durum karın şişkinliğine (batın distansiyonu) yol açabilir.
Daha şiddetli vakalarda, bayılma nöbetleri, diş etlerinde mavi renk değişimi (siyanoz) ve hatta ani çökme (kollapsa dayalı ani ölüm) gibi ciddi belirtiler ortaya çıkabilir.
Pulmoner stenoz nasıl teşhis edilir?
Pulmoner stenozu olan tüm hastalarda bir üfürüm duyulabilir. Ancak, birçok başka bozukluk da kalp üfürümüne neden olabileceği için, tek başına üfürüm, Pulmoner stenoza özgü bir belirti değildir.
Pulmoner stenozun doğrulanması için en iyi yöntem, ekokardiyografi (kalp ultrasonu) yapılmasıdır. Bu test, her bir kalp odacığının boyutunu, kalp duvarlarının kalınlığını ve odacıklar arasındaki kan akışının yönünü ve hızını en doğru şekilde değerlendirmeyi sağlar. Ekokardiyografi ile ayrıca stenozun (daralmanın) ciddiyeti de belirlenebilir. Veteriner hekiminiz bu konuyu sizinle tartışabilir ve sizi ek tanısal ekipman ve uzmanlık gerektiren bir uzman veterinere yönlendirebilir.
Bazı durumlarda, göğüs röntgeni ve elektrokardiyografi (EKG) da önerilebilir. Bu testler, sırasıyla, akciğerlerin ve kalbin elektriksel aktivitesinin değerlendirilmesini sağlar. Bu testlerin birlikte yapılması, hayvanın kalp fonksiyonlarının tam bir değerlendirmesini sağlar.
Pulmoner stenoz tedavi edilebilir mi?
Pulmoner stenoz teşhisi konulduktan sonra, bu durumun ciddiyetinin derecelendirilmesi önemlidir. Bu, ekokardiyografi kullanılarak, pulmonik kapak boyunca oluşan basınç farkının (basınç gradyanı) ölçülmesiyle yapılır.
• Eğer basınç farkı 40 mmHg’dan düşükse, pulmoner stenoz hafif olarak kabul edilir ve çoğu durumda tedaviye ihtiyaç duyulmaz.
• Ancak, 80 mmHg veya daha yüksek bir basınç farkı şiddetli pulmoner stenoz olarak değerlendirilir. Bu durumda, ani ölüm de dahil olmak üzere ciddi komplikasyonların riski bulunduğu için tedavi önerilir.
Şiddetli pulmoner stenoz tedavisinde en yaygın uygulanan yöntem, balon valvüloplasti prosedürüdür. Bu, minimal invaziv bir cerrahi işlemdir ve genellikle boyundaki juguler ven gibi bir periferik ven aracılığıyla özel bir balon kateterin pulmonik kapak bölgesine yerleştirilip şişirilmesiyle gerçekleştirilir. Bu işlem, tıkalı alanın genişletilmesini sağlar.
80 mmHg veya daha fazla basınç farkı olan köpeklerin, semptom göstermeseler bile bu prosedüre ihtiyaç duyması muhtemeldir. Benzer şekilde, triküspit kapak yetersizliği ile birlikte pulmoner stenoz olan hayvanlar da basınç farkı değerlerinden bağımsız olarak bu prosedürden fayda görür.
Balon valvüloplastiden önce beta-blokerler kullanılarak, prosedür sırasında ortaya çıkabilecek elektriksel anormalliklerin (aritmilerin) olasılığı azaltılır. Ayrıca, prosedürden sonra beta-blokerlerin sürekli kullanımı gerekebilir. Bu, balon valvüloplastiden elde edilen genişlemenin derecesine bağlı olarak değişir.
Pulmoner stenoz olan köpeğimi ya da kedimi çiftleştirebilir miyim?
Birçok doğumsal kalp kusurunun genetik kökenli olduğu ve nesilden nesile geçebileceği düşünülmektedir. Bu nedenle, veteriner hekimler, bu tür rahatsızlıkları olan hayvanların erken yaşta kısırlaştırılmasını önerir. Bu şekilde, bu genetik kusurların bir sonraki nesle aktarılması önlenmiş olur.
