Son yıllarda, sol atriyum büyüklüğünün daha objektif bir şekilde değerlendirilmesi amacıyla Vertebral Left Atrial Size (VLAS) adı verilen bir yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntem, kardiyomegaliyi (kalp büyümesi) ve özellikle sol atriyumdaki (sol kulakçık) genişlemeyi daha hassas bir şekilde değerlendirmek için tasarlanmıştır.
VLAS nedir?
VLAS, sol atriyumun (LA) boyutunun vertebral referans kullanılarak ölçülmesini sağlayan bir metriktir. Bu yöntem, köpeklerde sol atriyum genişlemesini belirlemek ve mitral kapak hastalığı (MMVD) veya diğer kalp hastalıklarının erken teşhisi için faydalıdır. VLAS, klasik VHS (Vertebral Heart Score) ölçümüne ek olarak, kalbin sol atriyumunun daha doğru değerlendirilmesine olanak tanır.
VLAS Nasıl Ölçülür?
Laterolateral (sağ yan) röntgen projeksiyonu kullanılır. Ölçüm şu adımlarla gerçekleştirilir:
1. Başlangıç noktası belirlenir:
• Karina (trakeanın bifurkasyonu – ikiye ayrılma noktası) tespit edilir. Bu, röntgen üzerinde trakeanın iki ana bronşa bölündüğü noktadır.
2. Bitiş noktası belirlenir:
• Sol atriyumun arka sınırının (arka konturunun) en kaudal (en arka) kısmı belirlenir. Bu genellikle sol ana bronşun alt kısmının arkasındaki yuvarlak çıkıntı olarak görülür.
3. Ölçüm yapılır:
• Bu iki nokta arasındaki mesafe ölçülür (karinadan sol atriyumun kaudal sınırına kadar).
4. Vertebral ölçü birimine çevrilir:
• Bu mesafe, 4. torasik omur (Th4) boyuna göre omur birimine dönüştürülür. Yani, bu mesafenin Th4’e göre kaç omura denk geldiği hesaplanır.
Köpeklerde Normal VLAS Değeri
• Normal üst sınır: 2,4 omur
• Eğer VLAS 2,4’ten büyükse, bu durum sol atriyal dilatasyon (sol atriyum büyümesi) olarak değerlendirilir.
• Kritik sınır: 3,0 omur (ACVIM kılavuzlarına göre)
• ACVIM (American College of Veterinary Internal Medicine) kılavuzları, Mitral Kapak Hastalığı (MMVD) B2 evresi için bir kriter olarak VLAS > 3,0’ı kabul eder.
• Ancak, bazı uzmanlara göre, 3,0 sınırı çok yüksek bir değer olarak kabul edilmektedir. Bu değer, spesifik olsa da, duyarlılığı düşüktür. Yani, birçok sol atriyum büyümesi bu sınırda tespit edilemeyebilir.
VLAS Değerini Artıran Durumlar
VLAS, özellikle sol atriyum genişlemesine neden olan kalp hastalıkları için kullanılır. Bu tür hastalıkların erken teşhisinde önemlidir.
VLAS’ı artıran başlıca hastalıklar şunlardır:
• Mitral kapak hastalığı (MMVD): Sol atriyumda kan birikmesi nedeniyle genişleme meydana gelir.
• Dilate kardiyomiyopati (DCM): Sol ventrikül genişlemesi genellikle sol atriyumu da genişletir.
• Hipertrofik kardiyomiyopati (HCM) (Kedilerde): Sol ventrikül duvarının kalınlaşması nedeniyle sol atriyumun genişlemesi sık görülür.
• Kardiyak aritmiler: Aritmiler sırasında kanın sol atriyumda birikmesi büyümeye neden olabilir.
• Kronik kalp yetersizliği (CHF): Kronik konjestif kalp yetersizliği, sol atriyal basıncın artmasına ve bu da sol atriyumun genişlemesine neden olur.
VLAS’ın Klinik Önemi
1. Mitral Kapak Hastalığı (MMVD) Evrelemesi:
• VLAS > 3,0, ACVIM kılavuzlarında “Evre B2” olarak kabul edilir. Bu, tedaviye başlanması gerektiği anlamına gelir.
• Ancak bazı uzmanlar, 2,4’ten büyük değerleri dikkate alarak daha erken müdahale önerir.
2. Erken Teşhis:
• VLAS, sol atriyum büyümesini erken evrede tespit edebilir, çünkü VHS yalnızca kalbin genel boyutunu değerlendirir.
3. Tedavi Takibi:
• Tedaviye başlandıktan sonra VLAS tekrar ölçülür. Eğer VLAS azalırsa, bu tedavinin işe yaradığını gösterir.
4. Objektif Değerlendirme:
• VLAS, subjektif değerlendirmelerden bağımsız olarak objektif bir ölçüm sağlar. Bu, kliniklerin daha tekrarlanabilir sonuçlar elde etmesini sağlar.
• VLAS, yalnızca sol atriyumun büyüklüğünü değerlendiren objektif bir ölçümdür.
• Ölçüm, trakea bifurkasyonu ile sol atriyumun arka sınırı arasındaki mesafe kullanılarak yapılır ve bu mesafe 4. torasik omurun boyutuna göre hesaplanır.
• Normal üst sınır: ≤ 2,4 omur.
• ACVIM kılavuzları, mitral kapak hastalığı için VLAS > 3,0’ı tedavi gerektiren B2 evresi olarak kabul eder.
• VLAS, kalp büyümesinin erken teşhisinde, hastalığın takibinde ve erken tedaviye başlamak için kullanılır.
Bu yöntem, kalp hastalıklarının erken tanısı için büyük bir avantaj sağlar ve mitral kapak hastalığının (MMVD) tedaviye erken başlanmasına olanak tanır.
