Triküspit Kapak Displazisi Nedir?
Triküspit kapak displazisi (TD), kalbin sağ tarafındaki triküspit kapağın ve onu destekleyen yapıların doğumsal (doğuştan) anormallikleriyle ortaya çıkan bir kalp hastalığıdır. Bu durum, kapağın tam kapanamamasına veya açılmamasına neden olabilir. Bu anormallikler, kapağın destekleyici iplikçiklerini (chordae tendineae) ve kapak kaslarını (papiller kaslar) da kapsar.
Triküspit yetersizliği (kaçak), bu hastalığın en yaygın şeklidir ve kanın sağ kulakçıktan sağ karıncığa geçişi sırasında geriye doğru kaçmasına neden olur. Triküspit darlığı (stenoz) daha az görülür, ancak bazen yetersizlikle birlikte olabilir. Nadir durumlarda, triküspit atrezi adı verilen daha ciddi bir form görülür. Bu durumda, triküspit kapak tamamen gelişmemiştir ve sağ karıncıkta ciddi bir küçülme (hipoplazi) ile birlikte görülür.
Hangi Irklarda Görülür?
Triküspit kapak displazisi, hem köpeklerde hem de kedilerde görülebilir. Bazı köpek ırklarının bu hastalığa daha yatkın olduğu bildirilmiştir. Özellikle Labrador Retriever ırkında, bu hastalığın insanlardaki Ebstein Anomalisi olarak bilinen şekline benzer bir formu bildirilmiştir.
Ebstein anomalisi, triküspit kapağın, kapak halkasının (anulus) daha aşağıda yer almasıyla ortaya çıkar. Bu durum, sağ ventrikülün bir kısmının “atriyalize” olmasına neden olur, yani sağ ventrikül, sağ kulakçık gibi davranır. Bu tür vakalarda, kalp ritim bozuklukları da daha sık görülür.
Belirtiler Nelerdir?
Belirtiler, triküspit kapak displazisinin şiddetine ve hangi türde bir sorun olduğuna (yetersizlik, darlık veya her ikisi birden) bağlı olarak değişir.
Hafif Vakalar
• Belirti vermeyebilir ve çoğu zaman rutin bir veteriner muayenesi sırasında fark edilir.
• Veteriner hekimin kalbi dinlemesi sırasında kalpte üfürüm (anormal kalp sesi) duyulabilir.
İleri Vakalar
• Karnın şişmesi (asit): Sağ kalpteki kan birikimi karaciğer damarlarında basıncı artırır ve karında sıvı birikmesine neden olur.
• Göğüste sıvı birikimi (plevral efüzyon): Nadir görülür, ancak şiddetli vakalarda ortaya çıkabilir.
• Halsizlik ve çabuk yorulma: Vücuda yeterli kan pompalanamadığında hayvanlar kolayca yorulabilir.
• Bayılma (senkop): Nadir olmakla birlikte, kalpteki ritim bozuklukları nedeniyle ortaya çıkabilir.
Bu belirtiler, özellikle sağ kalp yetmezliği (kalbin sağ tarafının işlevini tam yerine getirememesi) geliştiğinde daha belirgin hale gelir.
Triküspit Kapak Displazisi Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis, veteriner hekimin fiziksel muayene, EKG, röntgen ve ekokardiyografi (kalp ultrasonu) gibi testleri kullanmasıyla konulur.
1. Fiziksel Muayene
Veteriner hekim stetoskopla dinlediğinde, kalpte üfürüm duyabilir. Özellikle sağ göğüs duvarından duyulan bu ses, triküspit yetersizliği olan vakalarda daha belirgin olur.
2. Elektrokardiyografi (EKG)
EKG, kalbin elektriksel aktivitesini ölçer. Bu test, triküspit displazisi olan hayvanlarda şu bulguları gösterebilir:
• Yüksek ve geniş P dalgaları: Sağ kulakçığın genişlemesine işaret eder.
• Sağ dal bloğu: Kalbin sağ tarafında elektrik iletim bozukluğu olduğunda ortaya çıkar.
EKG ayrıca kalp ritim bozukluklarının teşhisinde kullanılır. Özellikle, atriyal fibrilasyon veya taşikardi gibi ritim bozukluklarının teşhisine yardımcı olur.
3. Röntgen (Radyografi)
Röntgen görüntüleri, kalbin şekli ve boyutundaki değişiklikleri ortaya çıkarır.
• Sağ atriyum ve sağ kulakçığın büyümesi: Kalbin sağ tarafının aşırı genişlemesi, kalbin röntgen görüntüsünde belirgin bir “yuvarlaklaşma” ile fark edilir.
• Akciğerlerde kan akışının azalması (hipoperfüzyon): Kanın akciğerlere gidişinin azalması, röntgende belirgin bir bulgu olarak görülebilir.
4. Ekokardiyografi (Kalp Ultrasonu)
Bu, teşhiste kullanılan en kesin ve detaylı yöntemdir. Ekokardiyografi, veteriner hekimin kalbin ve kapakçıkların yapısını net bir şekilde görmesini sağlar.
Triküspit Yetersizliği (Kaçak) Bulguları
Triküspit kapak yetersizliği, kanın sağ ventrikülden sağ atriyuma geri kaçmasıdır. Ekokardiyografide şu bulgular gözlenir:
• Valf Yapısındaki Bozukluklar: Yaprakçıkların (leaflet) tam kapanamaması veya birbirine tam oturmaması (koaptasyon hatası) en yaygın bulgudur. Yaprakçıklar kalınlaşmış, düzensiz şekilli veya hipoplazik (gelişmemiş) olabilir.
• Chordae Tendineae Kusurları: Valfi destekleyen iplikçiklerin eksik, kısa, sert veya hipoplazik olması, yetersizliğe neden olur.
• Sağ Atriyum Genişlemesi: Triküspit yetersizliği nedeniyle sağ atriyuma geri dönen kan, bu bölgenin genişlemesine neden olur. Bu genişleme ekokardiyografide kolayca tespit edilir.
• Sağ Ventrikül Genişlemesi: Geriye kaçan kan, sağ ventrikülün de aşırı çalışmasına ve genişlemesine neden olur.
• Renkli Doppler Bulguları: Renkli Doppler ile, triküspit kapağın içinden geçen kan akışı net bir şekilde görüntülenir. Kaçak varsa, kan akışı kırmızı veya mavi renkte bir jet (kaçak akımı) olarak sağ atriyuma doğru yönelmiş şekilde görülür. Kaçağın şiddetine göre bu jetin uzunluğu ve genişliği değişir.
• Sürekli Dalga Doppler Bulguları: Bu teknikte, sağ ventrikülden sağ atriyuma geri dönen kanın hızı ölçülür. Triküspit yetersizliğinde, bu hız genellikle 3.5 m/sn’yi geçmez. Bu ölçüm, sağ ventrikül basıncını hesaplamak için kullanılır.
Triküspit Darlığı (Stenoz) Bulguları
Triküspit darlığı, kanın sağ atriyumdan sağ ventriküle geçişinin kısıtlanmasıyla ortaya çıkar. Bu durumda ekokardiyografide şu bulgular gözlemlenir:
• Valf Yaprakçıklarının Kısıtlı Hareketi: Valf yaprakçıkları serbestçe açılıp kapanamaz. Yaprakçıklar kalınlaşmış veya kaynaşmış (füzyon) olabilir.
• “Hokey Sopası” Görüntüsü: Darlık olan valf yaprakçıkları, kalbin diyastol evresinde “hokey sopası” şeklinde bir görüntü oluşturur. Bu, özellikle apikal dört odacık görüntüsünde belirgindir.
• Atriyum Genişlemesi: Darlık nedeniyle sağ atriyum büyür ve genişler. Bu, atriyal basıncın arttığının bir göstergesidir.
• Renkli Doppler Bulguları: Darlık olan yerden geçen kan, dar bir jet şeklinde ve yüksek hızla akar. Bu, renkli Doppler ile tespit edilir.
• Sürekli Dalga Doppler Bulguları: Kanın dar bölgeden geçiş hızı ölçülür ve darlığın ciddiyetini belirlemek için basınç gradyanı hesaplanır. Bu ölçümde, 2 m/sn’den yüksek hızlar ciddi darlık göstergesidir.
Ebstein Anomalisi ile İlgili Bulgular
Ebstein anomalisi, triküspit kapağın normalden daha aşağıya kaymasıyla ortaya çıkar. Bu durumda, ekokardiyografide şu bulgular tespit edilir:
• Triküspit Anulusunun Apikal Deplasmanı: Valf halkasının (anulus) ventrikül tarafına doğru yer değiştirdiği gözlemlenir.
• Atrialize Sağ Ventrikül: Sağ ventrikülün bir kısmı, sağ atriyumun bir parçası gibi davranır. Bu bölgenin hareketi ve kasılma fonksiyonu azalmış olabilir.
• Valf Yaprakçıklarının Fazlalığı (Redundansi): Valf yaprakçıkları daha fazla hareket eder veya serbest uçları uzun ve düzensizdir.
• Renkli Doppler ile Kaçak Akımı: Sağ atriyuma geri dönen kaçak kan, renkli Doppler ile belirgin bir jet akışı olarak tespit edilir.
Ekokardiyografi, sadece tanı koymada değil, aynı zamanda hastalığın şiddetini belirlemede de kullanılır. Bu değerlendirme şu şekilde yapılır:
• Valf yapısının incelenmesi: Yaprakçıklar, anulus, chordae tendineae ve papiller kaslar incelenir.
• Kalp odacıklarının boyutu: Sağ atriyum ve sağ ventrikül genişlemesi, displazinin ciddiyetini gösterir.
• Renkli Doppler ile kaçak değerlendirmesi: Triküspit yetersizliğinin ciddiyeti, geri kaçış jetinin genişliği ve uzunluğuna göre belirlenir.
• Sürekli dalga Doppler: Bu teknikle, sağ atriyum ve ventrikül arasındaki basınç farkı hesaplanır ve bu farkın büyüklüğü, darlık veya yetersizliğin ciddiyetini belirler.
Tedavi Yöntemleri
Triküspit kapak displazisinin tedavisi, hastalığın şiddetine ve hayvanın genel durumuna göre değişir. Tedavi genellikle tıbbi veya cerrahi yöntemlerle yapılır.
1. İlaç Tedavisi
Bu hastalıkta kullanılan ilaçlar, kalbin yükünü hafifletmeyi ve semptomları kontrol altına almayı amaçlar.
• Diüretikler: Vücutta biriken fazla sıvının atılmasına yardımcı olur (örneğin, asit veya plevral efüzyonun tedavisi için kullanılır).
• Vazodilatörler (ACE inhibitörleri): Kalbin iş yükünü azaltır.
• Ritim düzenleyici ilaçlar: Aritmi (kalp ritim bozukluğu) vakalarında kullanılır.
2. Cerrahi Tedavi
Ciddi vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi müdahaleler şunları içerebilir:
• Triküspit kapak tamiri: Kapağın yeniden şekillendirilmesi ve normal işlevine döndürülmesi.
• Balon valvüloplasti: Kapağın dar olduğu durumlarda, daralmayı genişletmek için bir balon kateter kullanılır.
Bu cerrahi işlemler, özel ekipman ve deneyimli bir cerrahi ekip gerektirir ve her hayvanda uygulanamayabilir.
Triküspit kapak displazisi, köpeklerde ve kedilerde görülen nadir bir doğuştan kalp hastalığıdır. Bu hastalık, hayvanın yaşam kalitesini etkileyebilir. Hafif vakalar genellikle belirti vermeden seyrederken, ileri vakalarda karında şişme, nefes alma zorluğu ve çabuk yorulma gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Erken teşhis, tedavinin başarısı için çok önemlidir. Veteriner hekiminiz, teşhis ve tedavi için çeşitli testler kullanabilir. Düzenli veteriner hekim muayeneleri, bu tür kalp sorunlarının erken fark edilmesine ve tedavi edilmesine yardımcı olur. Belirtiler ortaya çıktığında, vakit kaybetmeden veteriner hekiminize danışmanız önemlidir.
